Mythe 'meer eten om af te vallen?'

De internethelden en tijdschriftlezers weten het altijd maar mooi te vertellen: "Je eet te weinig, daarom val je niet af.". Maar de wetenschap schoffelt dit keihard onderuit. "Maar waarom kan het dan zo zijn dat ik zo weinig eet en het toch niet lukt om af te vallen?". 

Voordat we de wetenschap induiken even een simpele vergelijking van hoe je lichaam omgaat met voeding. En met voeding bedoelen we altijd eten en drinken. In welke vorm dan ook. Want zo’n beetje alle soorten voeding heeft voedingswaardes die meetellen in het totale plaatje.

De energiebehoefte

Om te snappen waarom eten en drinken je dik kunnen maken gaan we een simpele vergelijking maken: zie je lichaam als een emmer die gevuld kan worden met energie. De energie waarmee die emmer gevuld wordt, moet je zien als het aantal kilocalorieën (hierna noemen we dit 'kcal').
Je emmer kan gevuld worden tot het randje. Als deze maximaal gevuld is, zal je lichaam dit allemaal kunnen gebruiken/verbruiken. Dit is jouw balanspunt. Laten we dit balanspunt even voor het gemak 2000 kcal noemen. Dit is voor iedereen natuurlijk anders vanwege allerlei factoren. Hier kom ik straks op terug.

De emmer is gevuld tot de rand en heeft nu 2000 kcal aan energie opgeslagen. Op een normale dag zal je dus ook 2000 kcal verbruiken en zal je lichaam op hetzelfde gewicht blijven.
Als je de emmer met méér dan 2000 kcal wilt vullen, zal dit niet passen en de emmer zal overstromen. Het zal natuurlijk niet je lichaam uitstromen, maar het wordt wel opgeslagen. Overbodige energie wordt altijd opgeslagen als vet. Dit heeft met de evolutie te maken (moeilijke tijden van weinig eten enzo). Als je een heel klein beetje meer eet, bijvoorbeeld 2200 kcal, dan merk je dit niet eens op de weegschaal. Als je 3 minuten een rondje om de tafel rent, ben je dit al kwijt. Maar ga je dit structureel doen dan gaat dit wel optellen. Op deze manier ga je dus langzamerhand aankomen.

Je snapt nu dus al dat als je iets mínder dan die 2000 kcal tot je neemt, dat je langzaam zal afvallen. Want je lichaam wil hoe dan ook altijd die 2000 kcal gaan verbranden. Dit is nu eenmaal het verbruik wat je lichaam nodig heeft om alles in balans te houden.

Stel, de emmer is nu niet gevuld met 2000 kcal, er zit in dit geval maar 1800 kcal in. Je lichaam gaat dan simpelweg energie maken uit de (vet-)reserves die hij eerder opgeslagen heeft (dank u evolutie). Ga je dit langere tijd volhouden dan zul je dus gestaag afvallen. Zo simpel werkt het.

Verschil in dagelijkse kcal behoefte

Hoeveel jouw emmer gevuld kan worden (dagelijkse kcal behoefte) heeft te maken met een aantal factoren:

• Hoeveel spiermassa draag jij met je mee? Spieren kosten per definitie energie om te onderhouden. Hoe groter je spiermassa is, hoe meer energie je verbruikt over de dag gezien.
• Hoe actief ben jij overdag? Je kunt je wel voorstellen dat een stukadoor meer energie verbrandt dan een kantoortijger.
• Sporten! Het ligt eraan wat voor soort sport je doet. Dit kan variëren van 200 tot misschien wel 1000 kcal. Dit komt bovenop het verbruik van jouw normale leefpatroon.
• Traagwerkende schildklier. Sommige mensen hebben de pech dat hun schildklier wat trager werkt. Eén van de effecten is dat je metabolisme hierdoor wat langzamer werkt. Geen nood. Met de juiste dosering van medicijnen is dit prima recht te trekken en werkt alles weer naar behoren.

Het belang van slaap en weinig stress

Maar er zijn natuurlijk een aantal factoren die het simpele iets moeilijker maken. Je lichaam reageert altijd op allerlei factoren van buitenaf zoals: stress, slaaptekort, inspanning, drugs, etc..
Zodra je lichaam hierdoor uit balans raakt, kan het zijn dat je lichaam hierdoor in een soort overlevingsstand raakt en hierdoor zijn prioriteiten gaat verleggen.
Hierdoor kan het dus zijn dat je op die 2000 kcal normaal gezien wél afvalt, maar dat dit nu niet meer werkt. Het is dus van groot belang dat je de volgende factoren zo veel mogelijk onder controle krijgt:

• Slaap: minimaal 7-8 uur kwalitatieve slaap.
• Stress: zo min mogelijk stress (ook excessieve positieve stress valt hieronder).

Hiermee creëer je een stabiele basis waarmee je lichaam zijn homeostase goed kan bewaren. En dus ook zijn metabolisme beter kan reguleren.

Verzadiging

Uiteindelijk komt het simpel gezegd dus neer op het totaal aantal kcal wat je tot je neemt en netto verbruikt. Zo kan het voor je gevoel lijken alsof je veel eet, maar in totaal krijg je minder kcal binnen. Dit heeft weer te maken met de keuzes die je maakt op het gebied van voeding.
Eet maar eens een pak koekjes van 500 gram of 500 gram groente. Groente geeft je een veel voller gevoel dan het pak koekjes, dit komt door een hogere verzadigingsindex. Maar netto gezien heb je nog niet eens de helft van het aantal kcal binnengekregen in tegenstelling tot die koekjes.
 
Dus de volgende keer dat iemand weer gaat gooien met de kreet 'Je eet te weinig, daarom val je niet af', dan weet je dat het een broodje aap verhaal is en kun jij nu haarfijn uitleggen waarom dit zo is.